در دهه های ۷۰ تا ۹۰ مسابقات تلویزیونی چه در قالب تلفنی و چه حضوری اقبال شگرفی میان مردم داشت. مسابقات تلویزیونی همیشه از محبوب ترین برنامه های صداوسیما بوده است. هنوز یادمان نرفته در دهه هفتاد مسابقه تلویزیونی هفته با اجرای درخشان مرحوم منوچهر نوذری چه غوغایی به پا کرده بود و مردم برای پخش برنامه لحظه شماری می کردند. اما رفته رفته با پیشرفت تکنولوژی و مشغله های فراوان افراد جامعه سوی این چراغ کم شد. این روزها به شرط داشتن مجری سلبریتی یا ساعت پخش خوب یک مسابقه مورد اقبال جامعه قرار می گیرد. برعکس آن سال ها که مردم، صرف نظر از محبوبیت مجری برنامه، به تماشای برنامه می نشستند و به آن هم به عنوان سرگرمی و هم به عنوان یک منبع افزایش اطلاعات عمومی نگاه می کردند.

در نتیجه پخش مسابقات تلویزیونی از دو منظر حائز اهمیت بود: یک افزایش آگاهی جامعه، دو تولید برنامه ای برای سرگرمی و نشاط جامعه. اما سوال اینجاست حال با گسترش تکنولوژی، سیل اطلاعات موجود در اینترنت و سرگرمی های مختلف دیگر آیا نیاز است رسانه ملی بر این برنامه ها سرمایه گذاری کند؟ آیا همچون گذشته مخاطبان با یک مسابقه تلفنی یا حضوری خوب به رسانه ملی اقبال نشان می دهند؟

حسین سلطان محمدی، منتقد سینما و تلویزیون در این رابطه می گوید: در نگاه اول مسابقات تلویزیونی و تلفنی می توانند در میان برنامه های جدی و منظم صداوسیما جا بگیرد اما در حقیقت آن ها به مثابه زنگ تفریح مدرسه هستند. این مسابقات می توانند مخاطب معمولی را راضی نگه دارند. در گذشته یعنی دهه ۸۰ و ماقبل تنوع برنامه های تلویزیون کمتر بود و مخاطبان از مسابقات تلویزیونی چه در تلفنی چه حضوری، استقبال بیشتری می کردند اما امروزه با توجه به تنوع تولیدات، پیشرفت تکنولوژی، زندگی ماشینی و مشکلات اقتصادی کمتر به چنین مسابقاتی اقبال نشان می دهند.

وی با اشاره به استقبال بیشتر مردم از مسابقات رادیو نسبت به تلویزیون افزود: مخاطب الان نسبت به ۱۰ سال پیش مشغول تر است، فضا تغییر کرده و دریافت اطلاعات و داده ها زیاد شده است. سرگرمی های ساده تر و جذاب تر که وقت آنها را پر کند هم زیاد است، به همین دلیل برایشان مهم نیست این مسابقات را ببینند یا در آن شرکت کنند. البته مسابقات تلفنی رادیو مخاطب بیشتری دارند، مردم حین رانندگی و رفت و آمد به محل کار به آن گوش می دهند.

سلطان محمدی درباره ضعف های این مسابقات بیان کرد: نکته مهم ساعت پخش نامناسب مسابقات تلویزیونی در رسانه ملی است؛ معمولا این برنامه ها ساعت پخش خوبی ندارد، به همین علت مخاطبان حساسیت و اشتیاق خاصی به آن نشان نمی دهند. در مقایسه با دهه ۷۰ و ۸۰، جامعه الان جامعه ای است که با سرعت اطلاعات را دریافت می کند و سرگرم اینترنت است. نکته دیگر اینکه جوایز آن هم زیاد نیست، صرفا برای شادی لحظه ای خوب است. پرسش ها هم معمولا ساده و همراه با راهنمایی زیاد مجری است. فراموش نکنیم این برنامه ها از لحاظ اجرا هزینه بر نیست، مخصوصا اینکه جوایز ویژه ای هم ندارد. صرفا یک برنامه سرگرمی آنتن پر کن است که شنونده را لحظه ای درگیر می کند و سعی دارد فضا را برای مخاطب شاد نگه دارد. بود و نبود این برنامه ها خیلی حساسیت برانگیز نیست.

این منتقد سینما با تاکید بر اینکه تلویزیون باید تولیدات فاخر مخاطب پسند بسازد و به سمت انحصار نرود، عنوان کرد: رسانه ملی باید در بخش های نمایشی، داستانی و ... حساسیت به خرج دهد تا از مهاجرت مردم به نمایش خانگی جلوگیری کند. در جامعه برای مخاطب انتخاب های بسیاری برای دیدن و شنیدن هست؛ پس نگه داشتن او بسیار مشکل است . این نکته حائز اهمیت است که تماشای تلویزیون در جامعه ما یک تماشای جمعی است. افراد خانواده به صورت خانوادگی به تماشای تلویزیون می نشینند پس تلویزیون از نظر اجتماعی برای انتقال پیام بسیار مهم است. الان در پلتفرم ها آثاری منتشر می شود که به لحاظ سلامت تصویری و محتوایی قابل اتکا نیست. رسانه ملی باید نگاه جمعی سالم را ترویج کند و تولیداتی داشته باشد که خانواده با اشتیاق همه با هم آن را نگاه کنند و به سمت پلتفرم ها نروند.

وی افزود: نسل z با مفاهیم شبکه نمایش خانگی رشد کردند. تلویزیون باید به عنوان یک رسانه کنترل کننده عمل کند و جذابیت برنامه را در حدی بالا ببرد، که افراد به جای پناه به تلفن همراه یا پلفترم ها، دسته جمعی فیلم، سریال و سایر برنامه ها را در تلویزیون ببنید. به نظر من ترویج سینما هم از ترویج پلتفرم ها بهتر است، باز هم رفتار جمعی است و تاثیرات فردی دیدن را خنثی می کند. مردم به خاطر تنوع و تکثر شبکه نمایش خانگی به آن رو آوردند! رسانه ملی هم می تواند این کار را بکند. تلویزیون اگر حساسیت جمعی دیدن را رعایت کند آن وقت می توانیم بگوییم تلویزیون می تواند مخاطب را به خود جلب کند.

خبرنگار: لیلا نوعی